Gdy metody zachowawcze leczenia otyłości jak zmiana stylu życia życia i leczenie farmakologiczne nie przyniosły oczekiwanych efektów, wskazane jest przeprowadzenie operacji bariatrycznej, szczególnie u osób otyłych z BMI powyżej 40 lub powyżej 35 przy współistnieniu określonych jednostek chorobowych, w zakresie których redukcja masy ciała może przynieść potencjalną poprawę.
Chirurgiczne leczenie otyłości zdaje się dawać najskuteczniejsze długoterminowe efekty, pod warunkiem właściwie przeprowadzonej edukacji żywieniowej jeszcze przed operacją, gdyż błędnym podejściem jest założenie, że samo wykonanie zabiegu wystarczy by pozbyć się zbędnych kilogramów. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się wsparcie dietetyczne osoby otyłej podjęte już na kilka miesięcy przed planowaną operacją.
Celem wizyt u dietetyka przed operacją jest redukcja ok 5-10% aktualnej masy ciała oraz nauka zdrowego podejścia do żywienia. Do najważniejszych zmian jakie należy wprowadzić to min: ograniczenie kcal, zmniejszenie objętości spożywanych posiłków, uregulowanie trybu ich przyjmowania, powolne gryzienie i żucie każdego kęsa oraz eliminacja bądź ograniczenie produktów niewskazanych. Odpowiednie przygotowanie i edukacja pacjenta przed zabiegiem zmniejsza też ryzyko wystąpienia poważnych powikłań po operacji , zarówno tych o charakterze wczesnym (np. rozejście się zespolenia, nudności i wymioty, zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej), jak i późnym (np. anemia z niedoboru żelaza, niedożywienie białkowo-energetyczne, zaparcia itp.).
Bezpośrednio po zabiegu wskazane jest stosowanie etapami diet o zmienionej konsystencji - płynnej, papkowatej i stałej. W zależności od ośrodka, w którym chory jest operowany, zalecenia dotyczące czasu trwania poszczególnych etapów może znacząco się różnić. Nierzadko spotykamy się zaleceniami, gdzie przez zbyt długi okres, nawet 8-10 tyg po operacji zaleca się tylko i włącznie płyny, co może wywoływać u pacjentów takie dolegliwości jak osłabienie, zawroty głowy, będące skutkiem niedoborów składników odżywczych. Dlatego obecnie coraz częściej rekomenduję się szybsze rozszerzanie diety do konsystencji stałej, co wydaje się wiele bardziej korzystne dla pacjenta.
Proponowany schemat żywienia po operacji bariatrycznej, pozwalający na szybsze wprowadzenie diety stałej :
ETAP I: 1-3 dni po operacji (w szpitalu) dieta płynna czysta - dozwolone są tylko pokarmy płynne: woda, herbata, kawa, czysty rosół, jogurt naturalny. Dobowe spożycie wody i produktów płynnych w pierwszej dobie po zabiegu powinno wynosić ok 1000 ml.
ETAP II: 4-7 dni po operacji (po powrocie do domu ) wprowadzamy już dietę płynną wzmocnioną np. domowe koktajle owocowe na jogurcie naturalnym, kefir, maślanka, zupy ze miksowanym mięsem, rzadkie zupy krem czy wodnista owsianka na mleku.
Po tygodniu od operacji można powoli przejść do ETAPU III (8-14 dni po operacji) → dieta miękka – wprowadzając produkty miękkie, zmiksowane lub rozdrobione widelcem np. serek homogenizowany, serek wiejski, jajko na miękko, jajecznica na mleku, pulpety w sosie pomidorowym, puree warzywne, mus owocowy itp. Przy czym najważniejsza jest zasada, że każdy kęs musi być przeżuty 30-40 razy zanim zostanie połknięty. Tylko dobrze rozdrobniony w jamie ustnej pokarm zapobiega przez pojawieniem się nieporządanych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.
ETAP IV: czyli dieta stała → już w 2-6 tygodniu po operacji można stopniowo rozszerzyć dietę o produkty stałe, z zachowaniem zasadę przeżucia każdego kęsa 30-40 razy. Produkty wprowadzamy do diety stopniowo, pojedynczo, zgodnie z indywidualną tolerancją, wybierając początkowo produkty lekkostrawne, nie zaczynając od razu od surowej cebuli, kapusty czy pieczywa żytniego.
Docelowy „wygląd” diety powinien zostać ustalony indywidualnie z uwzględnieniem zapotrzebowania kalorycznego, stanu zdrowia, trybu życia i preferencji żywieniowych danej osoby. Kilka miesięcy po przeprowadzeniu zabiegu dieta powinna dostarczać ok 1200-1500 kcal, a spożycie pełnowartościowego białka powinno być na poziomie ok 60 g na dobę. W celu opracowania zbilansowanego planu żywieniowego w tym okresie oraz zapobiegania ewentualnym niedoborom pokarmowym wskazana jest opieka dietetyka specjalizującego się w żywieniu po operacjach bariatrycznych.
mgr Justyna Moruń, dietetyk kliniczny, dietety bariatryczny
Nie czekaj! Już dziś zarezerwuj wizytę u jednego z naszych specjalistów dietetyków, wybierz szybki, dogodny dla Ciebie termin wideo-konsultacji bądź wizyty w gabinecie.
