Szanowny Użytkowniku, szanujemy Twoją prywatność.

Strona internetowa w domenie adresowej enterna.pl administrowana przez Enterna Medica Sp. z o.o. Enterna Centrum Telemonitoringu i Telemedycyny   wykorzystuje pliki cookie. Pliki cookie są umieszczane na urządzeniu, którego używają Państwo do przeglądania strony. Możemy przechowywać na urządzeniu informacje, takie jak pliki cookie, i uzyskać do nich dostęp, a także przetwarzać dane osobowe, takie jak niepowtarzalne identyfikatory i standardowe informacje wysyłane przez urządzenie. Domyślnie włączone są jedynie pliki, które umożliwiają poprawne działanie strony. Włączenie pozostałych plików pozostawiamy Państwa decyzji. Możecie Państwo zaakceptować wszystkie pliki lub odmówić ich używania (z wyjątkiem niezbędnych jeżeli takie będą). Wykorzystując „Indywidualne ustawienia plików cookie” – „akceptuję tylko wybrane”, możliwe jest dokonanie własnego ich ustawienia. Pamiętaj, że niektóre rodzaje przetwarzania danych osobowych mogą nie wymagać Twojej zgody, ale masz prawo sprzeciwić się takiemu przetwarzaniu. Twoje preferencje będą mieć zastosowanie tylko do tej witryny. Preferencje możesz zmienić w dowolnym momencie, powracając na tę witrynę. Szczegółowe informacje na temat zasad przetwarzania Państwa danych osobowych oraz działania cookies znajdują się w „Polityce prywatności.  Polityce cookies.”

 

Polityka cookies
Cukrzyca ciążowa

Cukrzyca ciążowa

Diabetologia
19.01.2023
  • Cukrzyca ciążowa to zaburzenie tolerancji glukozy każdego stopnia pojawiające się w ciąży lub rozpoznane po raz pierwszy w czasie ciąży i stanowi najczęściej występujące powikłanie metaboliczne ciąży.
  • Wzrost zachorowalności na cukrzycę jest ściśle związany z późniejszym wiekiem zachodzenia kobiet w ciążę oraz stałym rozwojem chorób cywilizacyjnych, na co największy wpływ ma wielopokoleniowy i stale rosnący trend otyłości wśród kobiet.
  • Zgodnie z aktualnymi wytycznymi cukrzyca w ciąży może występować jako: cukrzyca przedciążowa, czyli gdy pacjentka chorująca na cukrzycę (typ 1, typ 2 lub MODY) zachodzi w ciążę lub hiperglikemia (cukrzyca) po raz pierwszy rozpoznana w ciąży.

Dlaczego ciężarne chorują na cukrzycę?

W organizmie kobiety ciężarnej zachodzi szereg adaptacyjnych zmian hormonalnych mających za zadanie zapewnienie wystarczającej podaży energii oraz substratów budulcowych gwarantujących prawidłowy wzrost i rozwój płodu. Wzrost stężenia hormonów antagonistycznych, czyli działających przeciwstawnie do insuliny, tj: estrogenów, progesteronu i laktogenu łożyskowego prowadzi do nasilenia insulinooporności i fizjologicznego zwiększenia zapotrzebowania na insulinę. Dodatkowo czynnikami zwiększającymi ryzyko podwyższonego stężenia glukozy w ciąży są również m.in.:

  • ciąża po 35 roku życia,
  • w wywiadzie porody dzieci o dużej masie ciała (powyżej 4000 g),
  • urodzenie noworodka z wadą rozwojową,
  • zgony wewnątrzmaciczne w wywiadzie,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • nadwaga (BMI powyżej 25 kg/m2) lub otyłość ciężarnej (BMI powyżej 30 kg/m2),
  • rodzinny wywiad w kierunku cukrzycy typu 2,
  • rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach,
  • wielorództwo,
  • zespół policystycznych jajników,
  • nadmierny przyrost masy ciała w ciąży,
  • ciąża mnoga,

Wszystkie ciężarne powinny być diagnozowane w kierunku zaburzeń tolerancji glukozy jak najszybciej po rozpoznaniu ciąży

  • Podczas pierwszej wizyty prenatalnej każda kobieta w ciąży powinna mieć oznaczone stężenie glukozy na czczo.
  • W przypadku kobiet z grupy ryzyka hiperglikemii w ciąży podczas pierwszej wizyty należy zlecić doustny test z 75 g glukozy (OGTT, oral glucose tolerance test).
  • W przypadku niestwierdzenia nieprawidłowych wartości glikemii, należy powtórzyć test diagnostyczny między 24.–28. tygodniem ciąży lub w przypadku wystąpienia objawów sugerujących cukrzycę (do których należą: nasilona diureza, wzmożone pragnienie, niezamierzony spadek masy ciała, osłabienie i wzmożona senność, zmiany ropne na skórze lub stan zapalny narządów moczowo-płciowych).
  • U pozostałych kobiet, nie znajdujących się w grupie ryzyka hiperglikemii w ciąży i z prawidłowym wynikiem stężenia glukozy w pierwszym badaniu w ciąży, należy standardowo, między 24. a 28. tygodniem ciąży wykonać test 75 g OGTT.

Doustny test z 75 glukozy u ciężarnej (OGTT)

Doustny test tolerancji glukozy należy wykonywać bez wcześniejszego ograniczania spożycia węglowodanów (przynajmniej 3 dni przed wykonaniem badania ciężarna powinna stosować dietę o standardowej zawartości węglowodanów, przy zwykłej, dotychczasowej aktywności fizycznej), w godzinach porannych na czczo (8-10 godzin od ostatniego posiłku), po przespanej nocy. Zaleconą metodą jest wykonywanie badania w osoczu krwi żylnej. Roztwór podawany do wypicia to 75 g glukozy rozpuszczone w 250–300 ml wody (można dodać sok z cytryny lub zastosować fabrycznie przygotowany roztwór glukozy) i wypić w ciągu 5 minut. Stężenie glukozy oznaczone zostaje w 60. i 120. minucie. 2-godzinny okres między wypiciem roztworu zawierającego 75 g glukozy, a ostatnim pobraniem próbki krwi badana kobieta powinna spędzić w miejscu wykonania testu, w spoczynku.

Cukrzycę ciążową rozpoznajemy:

  • w przypadku stwierdzenia stężenia glukozy w osoczu na czczo: 5,1-6,9 mmol/l (92-125 mg/dl);
  • i/lub stężenia glukozy w osoczu w 60 minucie testu OGTT: ≥10 mmol/l (180 mg/dl);
  • i/ lub stężenia glukozy w osoczu w 120 minucie testu OGTT: 8,5-11,0 mmol/l (153-199 mg/dl).

Samokontrola w ciąży

Każda ciężarna chorująca na cukrzycę wymaga systematycznej samokontroli stężenia glukozy we krwi w warunkach domowych. Liczba pomiarów oznaczania glukozy oraz ich pory powinny być uzależnione od natężenia zaburzeń gospodarki węglowodanowej i dostosowane do aktualnego leczenia przeciwcukrzycowego.

Za docelowe uznaje się następujące wartości glikemii w samokontroli:

  • na czczo i przed posiłkami: 70–90 mg/dl (3,9 –5,0 mmol/l);
  • maksymalna glikemia w 1. godzinie po rozpoczęciu posiłku: < 140 mg/dl (< 7,8 mmol/l) lub po 2 godz. < 120 mg/dl (6,7 mmol/l);
  • między godziną 2.00 a 4.00: 70–90 mg/dl (3,9 –5,0 mmol/l).

Leczenie cukrzycy ciążowej

Dla prawidłowego przebiegu ciąży istotny jest między innymi stan odżywienia kobiety przed ciążą oraz odpowiednie przyrosty masy ciała w czasie ciąży.

Średnie dobowe zapotrzebowanie kaloryczne w okresie ciąży wynosi około 35 kcal na kg należnej masy ciała, czyli 1500–2400 kcal u ciężarnych z prawidłową masą ciała przed ciążą. U pacjentek z nadwagą zaleca się stosowanie diety o kaloryczności nieco mniejszej - 25–30 kcal na kg masy ciała.

W każdym przypadku dieta powinna być ustalona indywidualnie w zależności od czynników takich jak: BMI przed ciążą, zwyczaje żywieniowe ciężarnej, aktywność fizyczna, choroby współistniejące oraz stosowane leczenie farmakologiczne.

Wszystkie kobiety ciężarne z cukrzycą ciążową powinny dostosować się do zalecanej terapii żywieniowej. W utrzymaniu prawidłowej masy ciała istotnym czynnikiem jest także aktywność fizyczna, która stanowi ważny element stylu życia wpływający nie tylko na prawidłowy przebieg ciąży, ale również porodu i okresu poporodowego.

Dieta powinna składać się w 40–50% węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym, Ciężarna powinna ograniczyć spożycie produktów będących źródłem węglowodanów rafinowanych oraz cukrów prostych, ponieważ powodują one gwałtowny wzrost stężenia glukozy we krwi i przyczyniają się do nasilenia insulinooporności. Zawartość białka stanowić powinna 30 % (1,3 g/kg mc./d.), a tłuszczów 20–30% (w tym < 10% nasyconych).

Udział energii z poszczególnych posiłków w typowej całodziennej racji pokarmowej wynosi: śniadanie (10%), II śniadanie (10%), obiad (35%), podwieczorek (15%), kolacja (20%), II kolacja (10%).

W przypadku, gdy w wyniku zastosowania właściwej diety, stężenie glukozy w dowolnej porze dnia jest wyższe od docelowych, konieczne jest wdrożenie insulinoterapii.

Pamiętaj!

Właściwe leczenie żywieniowe oraz insulinoterapia, a także wsparcie edukacyjne w zakresie utrzymania prawidłowego stężenia glukozy przynosi pozytywne efekty nie tylko w czasie ciąży, ale również może korzystnie wpłynąć na zachowania żywieniowe po porodzie.

Bibliografia:

  1. Standardy PTGP postępowania u kobiet z cukrzycą, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, tom 2, nr 5.
  2. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania z chorym na cukrzycę 2021. Diabetologia Praktyczna 2021; tom 7, nr 1.

 

Nie czekaj! Już dziś zarezerwuj wizytę u jednego z naszych specjalistów diabetologów, wybierz szybki, dogodny dla Ciebie termin.

dr hab. n. med.
Andrzej Gawrecki
diabetolog, lekarz chorób wewnętrznych
Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital Miejski im. Franciszka Raszei
e-Wizyta (wideokonsultacja)
Umów wizytę
prof. dr hab. n. med.
Aleksandra Araszkiewicz
diabetolog, internista
Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital Miejski im. Franciszka Raszei
e-Wizyta (wideokonsultacja)
Umów wizytę
lek. med.
Magdalena Michalak
diabetolog, lekarz chorób wewnętrznych
Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital Miejski im. Franciszka Raszei
e-Wizyta (wideokonsultacja)
Umów wizytę
dr n. med.
Dorota Stołtny
diabetolog, lekarz chorób wewnętrznych
Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Schorzeń Kardiometabolicznych, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
Wizyta stacjonarna
Centrum Medyczne
Ul. Wolności 338b, Zabrze
e-Wizyta (wideokonsultacja)
Umów wizytę
lek. med.
Wanda Lutogniewska
diabetolog, lekarz chorób wewnętrznych
Wojewódzka Poradnia dla chorych na cukrzycę w Zabrzu, ZWPS Katowice
Wizyta stacjonarna
Centrum Medyczne
Ul. Wolności 338b, Zabrze
e-Wizyta (wideokonsultacja)
Umów wizytę

Więcej z kategorii: Diabetologia